Architektura renesansowych dworów na Dolnym Śląsku

ISBN: 978-83-89262-58-5

Autor: Krzysztof Eysymontt

Ilość stron: 500

Format: 23 x 27 cm

Oprawa: miękka

Wydanie: 2010

Opis:

Pięknie wydana i bogato ilustrowana książka jest pierwszym, a zarazem kompletnym opracowaniem unikatowego w skali europejskiej zjawiska, jakim są dwory śląskie. Prezentowana w niej jest bogata dokumentacja fotograficzna ukazująca stan obecny obiektów, ikonografia w postaci m.in. rysunków F.B.Wernera i B. Mannfelda, rycin F.G.Endlera czy T. Blatterbauera, fotografie archiwalne, a także rzuty wszystkich budynków oraz zachowane elementy wystroju. Redaktorem naukowym książki jest kustosz Muzeum Architektury, pani Beata Fekecz-Tomaszewska.

Bogato ilustrowana (436 ilustracji, w tym większość barwnych) książka składa się z dwóch części: obszernej rozprawy naukowej zawierającej analizę architektury dworów na Dolnym Śląsku oraz części katalogowej zawierającej opisy, omówienie dziejów, stanu zachowania oraz rzuty 113 obiektów. Autorem książki jest wybitny badacz i znawca architektury nowożytnych dworów na Dolnym Śląsku – Krzysztof Eysymontt. Wystawa w Muzeum Architektury o tym samym tytule wraz z książką została zrealizowana dzięki dotacji Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu “Dziedzictwo kulturowe” (priorytet: “Rozwój instytucji muzealnych”).

Książka ta  jest pierwszym, a zarazem - na ile to możliwe - kompletnym opracowaniem unikatowego w skali europejskiej zjawiska, jakim są renesansowe dwory na Dolnym Śląsku. Dwory na tym terenie powstawały jako siedziby miejscowej szlachty od końca XV do polowy XVII wieku. Były to przeważnie niewielkie - choć niekiedy też okazałe - murowane budynki wznoszone przy udziale działających wówczas na Śląsku włoskich architektów, budowniczych i kamieniarzy, toteż wiele z nich jest przykładem znakomitej architektury renesansowej o włoskim rodowodzie, w tym tak znaczące dla sztuki renesansu w Polsce obiekty, jak dwory w Gorzanowie, Goli Dzierżoniowskiej, Wojanowie, Wałbrzychu, Świdnicy Lubuskiej, Kliczkowie, Czernej, Luboradzu, Wojnowicach czy Zagrodnie. Na terenie całego Śląska w ciągu stu pięćdziesięciu lat wzniesiono ponad dwieście dworów. Można rzec, że Śląsk i sąsiednie Łużyce stały się w XVI i w pierwszej połowie XVII wieku krainą dworów. Mimo licznych przebudów i zmian nowożytne dwory Śląska, poza bardzo nielicznymi, trwały przez wieki, stanowiąc świadectwo czasu ich powstania. Tak było aż do czasu utraty właścicieli, będącej rezultatem całkowitej wymiany ludności na Dolnym Śląsku i części Łużyc po drugiej wojnie światowej. Obecnie wiele z nich to już tylko pozostałości dworów, niemal całkowicie zniszczonych. Jednak dzięki dokonywanym w ostatnich latach zmianom własnościowym udało się odmienić tragiczny los niektórych obiektów – z pietyzmem odnawiane lub wręcz podnoszone z ruin, powinny stać się zachętą do podejmowania działań na rzecz ich ratowania. Mamy nadzieję, że książka, którą właśnie oddajemy do rąk Czytelników, przyczyni się do upowszechnienia wiedzy o tych cennych zabytkach oraz propagowania działań na rzecz ich konserwacji, rewaloryzacji  i rewitalizacji, które są niezbędne dla odtworzenia i zachowania dla przyszłych pokoleń unikatowego krajobrazu kulturowego Dolnego Śląska.